اما پيوند يلدا با ميترائيسم
از آنچه که از منابع و متون کهن برمي آيد، يلدا زاد روز ايزد مهر يا ميترا است. ايزدي که در کيش ميترائيسم پرستش مي شد و اين دين، يکي از تاثير گذارترين مذاهبي بود که نخست در شرق و بعدها در غرب و در دين مسيحيت رد پاي بسياري از خود به جاي گذاشت.
ريشه کلمه يلدا متعلق به زبان سرياني است و به معناي تولد يا ميلاد است. در برخي منابع آمده است که پس از مسيحي شدن روميان، سيصد سال پس از تولد عيسي مسيح، کليسا جشن تولد مهر را به عنوان زاد روز عيسي پذيرفت، زيرا زمان دقيق تولد وي معلوم نبود. در واقع يلدا يک جشن آريايي است و پيروان ميترائيسم آن را از هزاران سال پيش در ايران برگزار مي کرده اند. وقتي ميترائيسم از تمدن ايران باستان به ساير جهان منتقل شد در روم و بسياري از کشورهاي اروپايي روز 21 دسامبر به عنوان تولد ميترا جشن گرفته مي شد ولي پس از قرن چهارم ميلادي در پي اشتباه محاسباتي، اين روز به 25 دسامبر انتقال يافت و از سوي مسيحيان به عنوان روز کريسمس جشن گرفته شد. از اين روست که تا امروز بابا نوئل با لباس و کلاه موبدان ظاهر مي شود و درخت سرو و ستاره بالاي آن هم يادگاري از کيش مهر است.